Een fusieoperatie wordt op vrijwillige basis aangemoedigd door de Vlaamse regering. De houding van bevoegd minister voor Binnenlands Bestuur is hierin zeer duidelijk: de fusie moet van onderuit gedragen zijn. Er is met andere woorden nood aan een stevig draagvlak bij de bevolking. De tijd van opgelegde fusies die in donkere achterkamers bedisseld worden louter vanuit partijpolitiek oogpunt, is definitief voorbij. Burgerparticipatie en -inspraak is, zeker in het geval van een fusie, nodig en noodzakelijk.
Er is dus duidelijk nood aan ECHTE inspraak en participatie van de bevolking. Een select gekozen beperkte groep die minder dan 1% van de stemgerechtigden uitmaakt en vaak met de ‘juiste’ partijkleur is eerder een gemiste kans dan een vorm van burgerparticipatie en -inspraak. Van een echt draagvlak kan pas sprake zijn wanneer alle of een grote meerderheid van de inwoners bevraagd worden.
Het middel bij uitstek hiervoor is de volksraadpleging. Deze wordt niet voor niets door de minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers omschreven als “een belangrijk participatie-instrument” in de bevoegde commissie van het Vlaams Parlement. Enkel een volksraadpleging kan immers een grote meerderheid van de inwoners op de been brengen en peilen naar hun mening. Bij een belangrijk dossier als een fusie, waarbij de gemeente een compleet andere vorm en invulling krijgt, dat slechts een keer in een generatie voorkomt is een volksraadpleging dus onmisbaar. Geen enkele echte democraat kan hier dan ook tegen zijn.